Fonseca

Latest Post

O inverno (e o verán) do noso descontento: ciencia en España e protesta

L.G.

Nós enriquecémonos decotío coas cousas que atopamos nas redes sociais. Unha das nosas contas de Twitter “de cabeceira” é a de @emulenews, correspondente a Francis R. Villatoro , físico, divulgador científico, autor do blog La ciencia de la mula Francis e moi atento sempre, tamén, a cuestións sobre visibilidade e avaliación da carreira investigadora. Pois ben, o pasado día 12 de xullo publica o seguinte tuit no que alerta sobre os agradecementos incluidos nun paper:

Como ledes, un “agradecemento” ben retranqueiro, e, tamén ben amargo: o traballo levouse a cabo a pesares das dificultades económicas da orientación política dun país que, segundo os autores, está a destruír a ciencia e a investigación no país e o futuro dunha xeración enteira. Esta crítica, aberta ou velada, segundo se mire, xerou un fío de comentarios que non cesou nin mesmo cando o autor do tuit publica, no seu blog, unha entrada adicada a esta circunstancia ( Una protesta política incómoda en los agradecimientos de un artículo) e deixando claro que, segundo o seu punto de vista, non é o lugar onde facelo (de feito, se ledes a entrada, dous dos investigadores do equipo asinante desmárcanse deste feito). É interesante o fío dos comentarios, especialmente porque nos plantexamos moitas cousas na que destaca, por suposto, onde e como facer plausible o noso descontento, o noso rexeitamento. Que sucede na comunidade científica, no contexto da investigación para que haxa tanto descontento?

Nesta liña, unha carta publicada en Euroscientist, deixaba unha análise moi pesimista sobre o futuro do I+D no noso país: Spain, the European exception: “economic miracle” and scientific suicide”.    Os asinantes da carta (plataforma 5s6stodos eles, profesores de universidades, científicos e investigadores de medios públicos españoles), denuncian a, para eles, insostíbel situación da ciencia en España. En primeiro lugar, falan da restrición en investimento que, coa excusa da crise, se fixo desde o ano 2008: un 10% menos Mentres, noutros países europeos, o financiamento medrou nun 25%, precisamente por considerar ao I+D+I como unha base de desenvolvemento, como unha porta de saída. Falan, tamén, da nula aplicación da Lei da Ciencia, aprobada no 2011 e que aínda está por aplicar.  Segundo esta carta, a aplicación da devandita lei protexería a universidade da endogamia derivada dun “vello sistema”, outorgando máis valor a actividade investigadora e ao o impacto da investigación. Falan tamén do forzoso exilio ao que as investigadoras e investigadores se ven abocados, dadas as condicións nas contratacións en proxectos e  a progresiva precarización da investigación na Universidade.

Tamén o colectivo Ciencia con futuro ven de publicar un post aludindo aos novos criterios da ANECA Investigar en la universidad en tiempos de la ANECA  sinalando varias cuestións sobre as que cómpre reflexionar. Por unha banda, as acreditacións non deben confundirse coa selección de persoal, o constante cambio nos criterios (cos agravios comparativos para acreditados previamente) non ofrece confianza, así como a necesidade de facer evidente, dun xeito realista, a dificultade de seguir unha carreira na investigación e ofertar unha docencia de calidade. Propoñen, ademáis, catro aspectos que consideran fundamentais nun sistema de acreditación transparente, como son a estabilidade dos criterios na avaliación, a publicidade das convocatorias,  o respeto a libertade investigadora e , sobre todo, non esquecer que un sistema de investigación público ten que garantir os principios de igualdade, mérito e capacidade.

Obviamente, un país sin ciencia, sin investigación, é un país con menos futuro.  E nós, como soporte a docencia e investigación, sabemos tamén da necesidade de que a investigación sexa visible. Hai uns días publicamos nas nosas redes sociais este vídeo da Nobel Prize, no que catro premios Nobel- catro, subliñamos- falan en contra dos índices de impacto na investigación, de que o que importa é o contido, non como o medimos. Din, tamén, que non é tan importante a revista na que publiques, senón o que é a propia investigación e o que pode chegar a ser. Falan, tamén, do sistema de revisión por pares, de como se pode acabar lendo un “porridge” debido as constantes revisións dun paper.

Recomendámolo que o vexades:

Si sodes científicos,ou investigadores e chegáchedes ata aquí, gustaríanos lembrarvos, por exemplo, que a  USC ten suscrita a Declaración de Berlín de Acceso Aberto a Ciencia e mantén o repositorio institucional Minerva. E alí temos algunhas guías sobre publicación en OA que vos poden resultar de interese, especialmente esta: Beneficios de publicar nos repositorios institucionais