Fonseca

Latest Post

A voltas de novo con Sci-Hub

L.G.

A vulnerabilidade dos servidores é un feito que proporciona moitas dores de cabeza a quen os xestiona. Ataques, captura de datos e outras falcatruadas, fan que a seguridade sexa un dos aspectos máis febles. Das contas parodia, ou mesmo de sites que copian e trasladan o de outros, tampouco. E diso non se libran nin os servidores cuxa ética é dubidosa. Vimos este tuit esta semana que nos deixou algo perplexas:

E deixounos perplexas porque parece un total paradoxo que unha autodenominada rede de distribución de artigos por vías non moi legais, esté a sinalar webs que “usan” a súa imaxe.

Como sabemos, Sci-Hub é unha rede de distribución de papers moi popular entre a comunidade científica, sendo hoxe a principal representante do chamado “black open access”. Fundada pola doutora Alexandra Elbakyan- que defende sempre o seu traballo coma unha democratización do acceso aos, para moita xente, prohibitivos prezos da información científica– constitúe unha rede algo opaca da que non sabemos ben colaboracións ou apoio. O mesmo motivo que levou a chamada “primavera académica e o movemento “The cost of knowledge”(o acceso xeral aos resultados da investigación)sería un dos seus obxectivos, pero con unha grande diferencia con respecto ao anterior e, polo tanto, ao Open Access como tal: Elbakyan segue a traballar dentro do sistema de publicación científica tradicional, non constrúe alternativas sostibles (obtemos o “paper” que precisamos e xa está). Lembremos, seguindo co paradoxo, que a científica foi nomeada persoaxe do ano pola revista Nature. unha das principais “vítimas” desta rede.

De Sci-Hub xa temos falado neste blog: da súa non-relación co acceso aberto, das accións legais que tivo que enfrontar ou da aceptación que ten por parte da comunidade científica. Seguen, eso sí, sen dar a coñecer explícitamente os detalles de como ou de que forma obteñen os seus recursos. De feito hoxe publicaron isto:

Hai un traballo moi interesante de Elena Pastor, como firma convidada no blog de Bibliovirtual, no que enumera razóns- e deixando xa na marxe o importantísimo e básico aspecto ético do asunto-polas que Sci-Hub perxudica ao traballo das bibliotecas:

• Se a biblioteca non ten solicitudes de determinados documentos, deixa de coñecer as necesidades dos usuarios.
• Se temos recursos que se infrautilizan porque se poden obter por canles non legais, sobre os que a biblioteca non ten control, eses recursos non se renovarán. Por outra banda, é importante subliñar o magnífico traballo que fan as bibliotecas universitarias e de investigación para servir documentos cos servizos de fotodocumentación e préstamo interbibliotecario (subvencionado no caso da BUSC para toda a comunidade universitaria) que tardan pouco tempo en proporcionar os artigos solicitados.
• Como ben explica Elena Pastor, o grave, grandísimo problema é que moitos usuarios desta rede non son conscientes de estar a facer un uso indebido, e mesmo afirman estar a favor do Open Access. A confusión e o descoñecemento sobre estes temas (e isto xa é unha reflexión persoal) opera na nosa columna de “debe”, xa que a ética (ou, alomenos, o debate sobre “o concepto Robin Hood”) debería estar moi presente nas formacións que impartimos.