Fonseca

Latest Post

“¡Autor, autor!”: sobre autorías prolíficas e orde de factores

Lemos o  artigo Científicos que publican un estudio cada cinco días : ¿son realmente sus autores? e reflexionamos algo sobre o concepto de autoría na comunicación científica. Segundo o artigo, hai 265 persoas adicadas á investigación que producen máis de 75 artigos ao ano. Semellante productividade, que aparentemente ten pinta de sospeitosa, non ter, seguindo o artigo, por que selo. Iso si: o interesante é definir ou acotar o que se entende por autor ou autora, qué parte de responsabilidade recae, canto de contribución ten no resultado final e, tamén, se existe unha

• O concepto da autoría estase a converter nun concepto esvaradío? Para asinar coa categoría de autoría hai que ser “creador” ou “responsable intelectual” do asunto ou entrarían, no mesmo rango, outras contribucións?
• Seguindo con este razoamento: canto hai aquí de “pago de favores” ou “moeda de cambio”? É lexítimo facer este tipo de inclusións no rango “autor/autora” ou ben debería incluírse en “agradecementos”?
• Algunha destas prácticas está relacionada con encher currículums? Moitas queixas do PDI van encamiñadas ao feito de que a avaliación da ANECA é moitas veces “ao peso”, primando cantidade sobre calidade, subliñando así o vello aforismo de “publish or perish”.
• E, por suposto e sen sinalar directamente aos problemas de autoría: cantos destes artigos asinados por multitude de autores e autores sofre do “síndrome da retracción”?

Todas estas cuestións indican, coma din no artigo, que o concepto de autoría é, aínda hoxe, fluido:  dependendo das disciplinas científicas pode entenderse dun xeito diferente. O que é chamativo é que o número de autores hiperprolíficos, segundo o artigo que comentamos, multiplícase por vinte entre os anos 2001 e 2014. Terá que ver, por exemplo, cos cambios devanditos na avaliación e a necesidade de presentar traballos -“cantos máis, mellor”- para a avaliación da actividade investigadora?

Temos alguhas indicacións ou propostas para a consideración de autoría. Unha das máis valoradas é a da International Committee of Medical Journal Editors e que podedes ver, na súa versión en castelán, aquí.  

Outra cuestión relacionada coa autoría é da orde dos asinantes dun artigo. Hai un pormenorizado artigo de Lluis Codina no que se fala disto: Artículos científicos: quién puede firmarlos y en qué orden. Ética y pragmatismo de la publicación académica.